Nie ma nic lepszego latem niż zimny chłodnik. Hiszpanie raczą się nimi każdego lata i śmiało mówią, że nie ma bardziej letniego dania niż chłodniki. Któż nie słyszał o gazpacho? Andaluzja jest krainą gazpacho i rajem dla fanów zimnych zup – tu znajdziemy ich najwięcej.
Krótka historia gazpacho
Niektórzy doszukują się początków gazpacho w czasach rzymskich, kiedy to maczano kawałki chleba w oliwie lub vinagre z wodą. Jednak to z czasów Al-Andalús pochodzi gazpacho najbliższe temu jakie znamy. Oczywiście, pierwsze chłodniki nie miały takich samych składników, jak gazpacho aktualne. Ten prototyp gazpacho był najbliższy ajoblanco. Składniki aktualnego gazpacho pojawiły się w Hiszpanii dopiero w epoce kolonizacji. Chłodniki stały się w późniejszych stuleciach daniami biednych rolników. Dziś Hiszpanie nie wyobrażają sobie bez nich żadnego lata.
Składniki gazpacho
Składnikami gazpacho są surowe warzywa, z których podstawę stanowią pomidory, ogórek, papryka oraz cebula lub czosnek. Dodatkowo do gazpacho dodaje się oliwę z oliwek, vinagre, wodę oraz chleb. Gazpacho ma charakterystyczny kolor czerwono-pomarańczowy. Im bardziej dojrzałe pomidory tym kolor chłodnika będzie intensywniejszy. Im lepszej jakości składniki, tym smak chłodnika będzie bogatszy. Proporcje składników na gazpacho mogą się różnić w zależności od pochodzenia przepisu. Gazpacho posypywane jest z reguły kawałkami warzyw czy też mini grzaneczkami z chleba. Najbardziej znane jest gazpacho andaluzyjskie, choć chłodnik ten dostaniecie nie tylko w Andaluzji.
Gazpacho, salmorejo, ajoblanco – rodzaje chłodników
Co ciekawe, nie każdy chłodnik nazywamy gazpacho. Niektóre z chłodników mają swoje nazwy własne, których przestrzeganie jest dość pilnowane przez Hiszpanów, czy też jest po postu dla nich istotne ponieważ związane jest z ich lokalną tożsamością.
Zacznijmy jednak od tego, że gazpacho mylone jest z salmorejo. W momencie gdy próbujemy nazwać te chłodniki określając z czego są zrobione, gazpacho nagle staje się salmorejo. Często wtedy można usłyszeć, że gazpacho to chłodnik pomidorowy. Już w tym momencie muszę obalić ten mit. Klasyczne gazpacho (gazpacho andaluz) jest chłodnikiem warzywnym, w którym znajdziemy pomidory, ogórek i paprykę. Natomiast drugi popularny chłodnik to salmorejo, które robione jest z pomidorów (jako jedynego warzywa). Podsumowując, gazpacho jest chłodnikiem warzywnym, a salmorejo jest chłodnikiem pomidorowym.
Salmorejo pochodzi z Cordoby. W jego składzie głównymi składnikami są pomidory, chleb, oliwa i czosnek. Salmorejo cordobes, czyli salmorejo kordobańskie, przygotowywane jest według jednego ścisłego przepisu. Tekstura salmorejo jest delikatna i kremowa. Mocno pomidorowy smak przypada do gustu wielu turystom przyjeżdżającym do Hiszpanii. Salmorejo posypywane jest na wierzchu dojrzewającą szynką i kawałkami jajka na twardo. Najlepsze salmorejo można zjeść oczywiście w Cordobie, jest on również popularny w innych częściach Andaluzji, a nawet Hiszpanii.
Bliski salmorejo jest jeszcze jeden chłodnik – porra antequerana. Antequera, miasto w prowincji Malaga, to miejsce, z którego pochodzi porra antequerrana. Składnikami jej są głównie pomidory, papryka, chleb, oliwa z oliwek i czosnek. Porra antequerana posypywana jest z góry kawałkami dojrzewającej szynki, tuńczykiem i jajkiem na twardo. Porrę zamówicie nie tylko w Antequerze, ale również w innych częściach prowincji Malaga.
Oprócz gazpacho i salmorejo mamy jeszcze ajoblanco. Nazwa tego chłodnika została już wspomniana przeze mnie wcześniej. Ajoblanco jest wyjątkowym chłodnikiem, ponieważ jako jedyny nie ma koloru ani czerwonego, ani pomarańczowego. Ajoblanco jest białym chłodnikiem. Składnikami ajoblanco są migdały, woda i chleba. Nie znajdziemy w tym chłodniku pomidorów, ogórka ani papryki. Ten tradycyjny biały chłodnik pochodzi z Malagi. Na górze ajoblanco znajdziemy winogrona, w Maladze będą to winogrona moscatel. Najlepsze ajoblanco można zjeść w prowincji Malaga. W Andaluzji można zamówić ten chłodnik najczęściej także w Almerii.
Lato z hiszpańskimi chłodnikami
Lato to doskonały czas na spróbowanie smaku hiszpańskich chłodników. Andaluzyjskie gazpacho, salmorejo z Cordoby czy ajoblanco z Malagi to tylko niektóre z chłodników jakie można spotkać na stołach w Andaluzji czy Hiszpanii. Całe lato możemy cieszyć się chłodnikami i wcale nie będziemy musieli ograniczać się tylko do tych wyżej wymienionych. Upływający czas, jak i rozwój gastronomii doprowadziły do tego, że z gazpacho i innymi chłodnikami zaczęto nieco eksperymentować, wprowadzając do nich nowe składniki.
Ja również proponuję Wam lato z hiszpańskimi chłodnikami. Co weekend do wpisu dołączę nowy przepis na chłodnik. Pojawią się zarówno tradycyjne andaluzyjskie przepisy, jak i nieco nowsze.
Gotowi? Chcecie spróbować ich wszystkich? Zaczynamy! Ruszamy w gastronomiczną przygodę z hiszpańskimi chłodnikami!
Smacznego! 🙂
- Salmorejo
- Gazpacho
- Ajoblanco
- Porra antequerana
- Gazpacho truskawkowe
- Gazpacho z czereśniami
- Gazpacho z burakiem
- Gazpacho z awokado
- Mazamorra
- Linki do przepisów będę dodawała stopniowo we wskazanych wyżej datach (co sobotę).
- Zachowajcie ten wpis udostępniając go w swoich mediach społecznościowych, dzięki temu nie przegapicie żadnego przepisu! 🙂
- Pochwalcie się swoimi chłodnikami oznaczając mnie w mediach społecznościowych (Facebook oraz Instagram) @przewodnikandaluzja
Chcesz być bliżej wydarzeń z Malagi i Andaluzji? Polub moją stronę na Facebook!
Przeczytaj również:
6 thoughts on “Gazpacho i spółka – lato z hiszpańskimi chłodnikami”
Comments are closed.